DİRENENİN HAFIZASI DİRENGENLİĞİNİ NEREDEN ALIR?

 

Harita Ülkeden Önce Gelir…

Mekâna yayılmış bir sömürgeleştirme aynı zamanda o mekânın belleğine, tarihsel öznelliğine ve mekânda yerleşik olanın hafızasına yönelmiş bir sömürgeleştirmedir. Sembolik alanın neredeyse tümüne yayılan bir anlamlar ve semboller savaşı, sömürge ile sömürgeci arasındaki savaşın en keskin yaşandığı alanlardan biri haline gelir. Sömürgecinin belleğe ve mekana karşı giriştiği bu müdahaleye Bourdieu muazzam bir tanımlamayla simgesel şiddet der. Egemenin simgesel şiddetine karşı ezilenin asli hafızayı temel referans alan mücadelesinde başat mücadele en çok dil alanında gerçekleştir. Çünkü bir şeyi isimlendirmek aynı zamanda o şey üzerinde egemenlik kurma arzusudur. Kürdistan’ın sömürgeleştirilme süreci insanlık tarihinin en özgün sömürgeleştirme pratiklerinden biridir. Fiziksel bir kırımla birlikte yürütülen korkunç bir sembolik şiddet ve kültürel müdahaleye bağlı olarak ilk önce ülkenin ismi haritalardan silinerek haritanın kapsadığı bütün coğrafik alan yeniden isimlendirilmiştir. İlkokuldan itibaren bütün okul duvarlarında asılı duran haritalardan birinin fiziki, diğerinin siyasi harita olarak kategorize edilmesi boşuna değildir. Fiziksel harita, mekânı bir bütün olarak yeniden tanımlarken siyasi harita, mekâna içkin olan ne varsa geniş bir iktidar, yönetim ve politik pratik üzerinden yeniden isimlendirmiştir. Selçuklu sultanı Sencer Bey’den beri ismi Kurdistan olan bir ülkenin kuzey bölümü,  yirminci yüzyılın başında Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu olarak yeniden tanımlandı. Kime göre doğu, kime göre güneydoğu sorusunun cevabı kendini haritada gösterir ve haritanın tariflediği fiziksel yön ve konum sömürgeciliğin merkezi (Ankara) olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla sömürgeciliğin ve dolayısıyla ulus devletlerin tarihinde harita her zaman ülkeden önce gelmiştir. 

Türk devlet mekanizması Deleuze’un tariflediği biçimiyle toplumsal oluşları kodlayan soyut bir makine gibi çalışarak bazı kodları üretir, bazılarını çarpıtır, bazılarını marjinalize eder ve çoğunu yok eder.  Bu yönüyle devlet bir toplanış ve tam anlamıyla bir kapma aygıtıdır. Haritalandırdığı alanda isimle oynar, kendi ideolojik ve kültürel referansları üzerinden yeni isimler koyar ve bu sembolik şiddeti bazen fiziksel bir şiddet yoluyla kabul ettirmeye çalışır. Kürt ve Kurdistan isimlerinin yasaklanmasıyla başlayan bu mekanizmada sembolik şiddet gündelik hayatın kılcallarına kadar yaygınlaştırılır. Bütün ulus devletlerin özü bastırarak ona şekil vermesi bir tarafa var olan öznellik kapsamlı bir söylem ve pratikler düzleminde bir bilgi, iktidar ve hakikat alanı içerisinde oluşturulmuştur. Antisömürgeci bir gramer ve öznellik yaratma savaşında Kürt dili direnişe yanaştıkça kendi öznelliğini yaratabilmiştir. Bununla birlikte Kürt hareketi, bu gün hafızayı yeniden inşa ederken başvurduğu dipten tarih ya da ezilenlerin tarihinin yanında soykütüksel bir yaklaşımla iktidarın ve eşitsizliğin kökenlerini salt devlet ve ekonomi ölçeğinde değil epistemolojik, psikolojik, dilbilimsel, etik, dinsel ve psikanalitik alanlara gömülü olan yerlerde keşfe çıkmak zorundadır.

Türk Tarih Tezi, yoksulların, ezilenlerin ve kırılgan olanların kapatılıp gizlendiği bastırmacı bir tarihtir. Bu bastırma stratejisi öteki olanın alt ve düşük özellikleri üzerinden kurgulanırken savaşın asıl yürütüldüğü alan sembolik alan ve onun inşasında yaşanır. Çünkü her söylem, üzerine konuştuğu şeyi yapılandırır. Tüm anlatı ve yazma edimini, bilimsel olan ile olmayanı birbirinden ayıran bir söylem rejimi üzerinden inşa eder. Kültürel yabancılaştırmanın dört temel dinamiği olan zaman, dil, sayı, sanat ve tarih alanlarını, asimilasyonun, bastırmanın ve tarihten düşürmenin stratejik planlamaları gibi çalıştırarak bunları tam bir savaş silahına dönüştürür. Tüm bu alanların içerisinde bizim odaklanacağımız ana eksen olan hafıza/tarih boyutu, tanınma ve yanlış tanımanın şiddetinin en çok üretildiği alanların başında gelir. Aşağılanan kimliğin ve benliğin zamanla bozulmasına karşı bir direniş ancak alternatif bir kimliğin ve kimliğin kurucu öznelliği olan yeni bir hafızanın dolayısıyla yeni bir tarih bilincinin/bakışının inşasına bağlıdır. Hiçbir kimlik, ontolojik olarak kendiliğinden doğmaz; o tanınmaya bağlıdır, özneler arası bir ilişkiden doğar. Damgalanma ve dış baskının zamanla içsel bir değersizliğe dönüştüğü Kürt toplumsallığında yeni bir tanınma ilişkisi ve kimlikler arası eşit onur ilkesi işletilmeden kimlikler arası çatışmayı sonlandırmak mümkün değildir. Taylor’un ‘tanınma ilişkisi etik ya da psikolojik olmaktan çok politiktir’ belirlemesine en net kanıt, modern toplumun bu gün bile feodal ve ırkçı bilinçaltını eşitsiz saygınlık üzerine kurmuş olduğu gerçeğidir. Mbembe ‘Avrupa bize iyi baksın; bize baktığında bilinçaltını görecektir’ derken aslında kastettiği şey, ortalama bir Avrupalının kendini bir özne olarak inşa etmesi ile Afrikalıları insan-hayvan eşiğinde bir canlı olarak kurgulaması arasındaki ilişkiselliğe dikkat çeker. Klasik bir Türk faşistinin bilinçaltında Andımız’da geçen ‘Türküm, doğruyum, çalışkanım’ sözü aslında ‘Kürdüm, yanlışım ve tembelim’ üçlüsünün asimetrisidir.  Kürt halkının mücadele varlığının ortadan kalktığı bir tarihsel eşikte Türkiye ulus devleti ve faşist kitleler anında yeni bir düşman yaratmak zorunda kalacaklardır.

 

Sömürgeci Kapatılmaya Karşı Kaçış Noktaları:

Deleuze ve Guattari felsefesine göre biyoiktidar kendi kendini içeriden yapılandıran bir öznellik değildir. İktidarın pürtüklü ve kodlanmış alanlarından kaçan ya da kaçış halinde olanlar asıl kurucu özneyi meydana getirirler. Çünkü ben’i yapılandıran şey ötekidir! Bu yönüyle ulus devletin ve dolayısıyla kapitalizmin kapsadığı yerliyurtlu alanlardan kaçıp yersizyurtsuzluğa doğru açılan özne, asıl kurucu özne haline gelir. Bir kapma aygıtı gibi çalışan devlet, bu kaçışların önünü almak için kaçanı yakalayıp kendine ekler, kodlarıyla oynar, bozar ve yeniden sunar. Tam da bu noktada iktidara dâhil olan ve iktidardan kaçan ama kaçtığı yolda kendine yeni silahlar icat eden ikili bir yapı oluşur. Göçmen proletaryanın, mülksüzlerin, yoksul köylülerin ve kent çeperinin Kürt hareketinin ana damarını oluşturmuşken liberal sapmanın ve yer yer işbirlikçiliğin bu denli yerliyurtlulaşanlardan çıkması tesadüf değildir…

Türk ulus devletinin hegemonik karakterinin dışına düşen, devletin çizdiği etnik sınırların dışına taşan ve taştığı yerde kendine yepyeni kaçış yolları inşa ederek aynı zamanda yerliyurtlulaşan Kürt hareketi tam da bu noktada kurucu özne pozisyona geçmiştir. Dolayısıyla Türk devletinin bütün iç ve dış siyasetini bu gün belirleyen temel moment Kürt hareketinin kendisi olmuştur. Egemen Türklük ideolojisinin kurucu unsuru yirminci yüzyılın başında Ermeniler, Rumlar, Süryaniler ve Kürtler iken pürtüklü alandan kaçıp pürtüksüz alanlarda mücadele hattını ören Kürt Hareketi Türk devlet mekanizmasının kurucu öznelliği haline gelmiştir diyebiliriz. Çünkü ontolojik olarak içinde yersizyurtsuzlaşma olmayan bir yerliyurtlulaşma mümkün değildir. Kürt Özgürlük Hareketi, hem sembolik alanda hem de bizzat çıplak direnişin içinde kan ve toprak bağına dayanan akrabalık bağı yerine devrimci ittifaklar ve minör direniş alanları üzerinden büyümüştür. Çünkü devrim akrabalıkla değil devrimci ittifaklarla çalışır. Kürt hareketi kudretini, hafızayı bu güne taşırken Leyla Qasim ile Roza Luksemburg’u ya da Ehmedê Xanî ile Lorca’yı aynı devrimci tablonun içine yerleştirmekten almaktadır.

 

Direnen Özne Hafızayı Bugüne Neden Çağırır?

Geçmiş ile gelecek arasındaki gedik ve kopuşlar, büyük açıklama dizgeleri, büyük olaylardan beslenen çizgisel süreçler, sürekli kahramanı ve bazen de kurbanı merkeze alan bütüncül ve belgeci tarih yerine Foucault’un soykütüksel çözümlemesi göz ardı edilenleri ve görülmeye değer olmayanları görünür kılarak, tarihten dışlanan tek tek olaylara odaklanır. Özgürlük hareketi, egemenin yetersiz bulduğu olay ve bilgi kümelerini korumaya alarak el konulmuş ve görünmez kılınmış bir tarihi deşifre ederek yeterince ve bilimsel olmadığı (?) için dışlanan bir hafızayı şimdinin asli tarihi olarak okur. Bu durum, yerel, minör, kesintili, yetkisiz ve meşru olmayan bilgi kümeleri üzerinden yazılmamış bir tarihi yeniden yazarak bilgiyi ve anıyı taktik bir mücadele silahına dönüştürme yöntemidir. Tarihsel bir başlangıç noktasını ret eder, nedenlerin çoğunluğunu ve tarihin kırılganlığını ortaya koyarak hiçbir sabitin ve özün merkezileşmesine izin vermez. Kurdistan tarihinin başlangıcını Med ve Mittani’lerden alan etnomitik bir tarihsel okumayı eksik bularak Kürdistan tarihini neolitik çağlara kadar götürerek kürdün tarihini evrensel tarihin uzamına doğru yayar. Çünkü Kürtlerin yüzyıllara yayılmış olan mücadelesi Kürtlerin varlığını her zaman öncelemiştir ve Kürtlük mücadele içinden oluşan bir hakikattir. Bu tarih ve hafıza okumasında geçmişi yapılandıran şeylerde kesintiye uğramamış ve değişmez biçimlere yer yoktur. O yüzden zamansallığı ölüm ile yaşam arasına sıkıştırmış olan modern aklın tersine her bir özneyi evrensel tarihin bir parçası ve oluşun bir momenti haline getirerek egemenin tarih yazımını, metodolojisini ve hafızanın çalışma biçimini yerle bir eder.

Kapitalist Modernitenin parçaladığı özne, kolektif bir hafıza yitimi içerisinde kolektif bir gelecek kurgusunu da kaybetmiştir. Çünkü bizim tarihsellik, gösterge, görüngü ve görsellik dediğimiz bütün bu kavramlar seti, aslında mekânın içindedir ve kendini sembolik alanın içinde inşa etmişlerdir. Kürtlerin dil ve hafıza konusundaki ısrarının kaynağı yüzeysel bir ‘ben senden değilim’ serzenişi değildir. Dil sadece gerçeği yansıtmaz, onu kurar aynı zamanda. Dilin değer arttıran ve düşüren bir yapısı vardır. Dil, bir gerçeklik türünden diğer bir gerçekliğe geçen bir semboller toplamıdır. Lacan, benlik ile toplum aynı şeydir derken bizi özne kılan şeyin tamamıyla toplumsal dil olduğunu iddia eder. Çünkü özgür bir benlik ile dilin sınırları ve özgürlüğü arasındaki doğrudan ilişkiyi ölçü olarak aldığımızda sömürge birey için dil bedenden önce gelir; dil sadece tarihsel belleğin değil aynı zamanda toplumsal varoluşun bir bütün olarak binlerce koldan beslediği bir deltadır.  Çünkü özneyi kuran şey dildir! Sömürgeci için sömürgenin gerçekliği, onun asla bilemeyeceği ve dilin ötesine uzanmış olandır, o bilmezse de o vardır. O gerçekliğe sürekli yeni tanımlar ve isimler giydirip onu kendine ait kılmaya çalışır. Zamanla bütün isimlendirmelerine rağmen kendine katıp köksüzleştirmeyeceğini anladığında öfkesi ve hırsı büyüyerek bir inkâra dönüşür: Kürt dili diye bir dil yoktur!

Sömürgeci, sömürgeleştirdiği bireyin kendisini tanımasını emreder. Bu durum bile sömürgeciyi çıldırtabilir. Çünkü sömürgecinin varlığı sömürge bireyinin onayına bağlanmıştır. Hatta sömürge bireyinin onu tanıması bile sömürgeci için tehdidi ortadan kaldırmaz. Çünkü sömürge bireyinin varlığı bile onun için potansiyel bir tehdit, gözdağı ve büyük bir risktir; onun yüce ve yekpare etnik egosunun tam ortasında kapkara bir lekedir. ‘Kürt halkı diye bir halk yoktur; onlar Kürt kökenli bir topluluktur’ psikozunun kökeninde Kürdün egemen Türklüğe bir heyula gibi çöken, her an her yerden çıkabilen ve Türklüğün bütün varoluşuna musallat olmuş hayaletidir. Bu hayalet, doğalında kendini bedensiz bir dönüşüm şeklinde inşa etmiş, kurucu bir politik öz olarak sembolik alanın tümüne tevarüs etmiştir. Kürt dili başta olmak üzere Kürtlere ait bütün sembolik alanların evrimi, Kürdistan’daki egemenlik ve iktidar ilişkilerinin evrimi ile doğrudan bağlantılıdır. Çünkü dil ve ulusallık kültürel değil tepeden tırnağa siyasal alana içkin fenomenlerdir.

Kayyımlar ve Kültürel Kıyım Stratejisi

Birleşmiş Milletlerin 1948 yılında tanımladığı ve tam bir liberal kurnazlık örneği sayılabilecek olan ‘soykırım tanımı’ sömürge ulusların maruz kaldığı kırım pratiklerini tekil bir kategoriye indirgeyerek kırılganlaştırılan ve damgalanan bütün kimliklerin maruz kaldığı sembolik şiddeti görünmez kılmıştır. Çünkü ezilen kimliklerin belli söylem ve ideolojik saikler üzerinden ezenin kolektif kimliğini inşa eden bir tasarımlar kümesi olduğu ve bu tasarımların kendi içinde ezen ulusun imge, kültür ve toplumsal pratiklerini inşa ettiği gerçeği BM’nin elinde patlayacak bir hakikattir. Üstelik modern anlamda soykırım, batı kapitalist modernitesinin ve bu gün BM’ye öncülük eden devletlerin bir icadıdır. Egemenler tarafından bir taraftan damgalanırken diğer taraftan yeniden tanımlanan Kürt ve Kürdistan hafızasına karşı girişilen kolonyalist yöntemler tam olarak beyaz bir katliam olarak tanımlanabilir. Kürdistan’ı biyopolitik bir laboratuvara dönüştüren İttihatçılık ve Kemalizm bu gün tarihsel misyonunu Türk İslam Faşizmine devretmiştir. Biyoiktidar devletin yasal düzenlemesinden çıkarak toplumun önemli bir kısmını istila etmiş, hayatın dokusuna nüfuz etmiş ve tüm bunları yaparken ikna ve toplumsal rıza mekanizmalarını da işletmiştir. Bu gün Kürdistan’da kayyımlar, askerler, bürokratlar, yerel işbirlikçiler eliyle yürütülen biyoiktidar pratikleri tamamıyla bir zor aygıtı olarak değil, yönetsel bir pratik olarak işlemektedir. Colemêrg’e Hakkari, Dersim’e Tunceli, Serêkanî’ye Ceylanpınar denilmesinden rahatsız olmayan bir kürtlük duygulanımı, düşünüşü ve yaşam bütünlüğü parçalanmış bir kürtlüktür. Lakin Kurdistan’da denetleme ve düzenleme bazı dönemlerde bastırmanın yerine geçerek nüfus soyut anlamda bir halk değil demografik, ekonomik, ekolojik, sağlık ve eğitim alanlarına kaydedilmiş bir bedenler toplamına dönüştürülmüştür. Bu noktada saldırı altında olan bir bütün olarak Kurdistan’ın dili ve kültürü dolayısıyla bedenidir! Neredeyse Cilo’dan Gabar’a kadar var olan bütün dağları maden ocaklarına dönüştürüp Kürdistan’ın karnını deşmeye çalışan sömürgeci kapitalizm, öbür taraftan hafızaya karşı büyük bir saldırı başlatarak direniş dağlarının doruklarında grotesk karnavallar düzenliyor, Kürdistan şehirlerini ucube heykel ve anıtlarla donatarak tam bir pornografik sembol işgalini yaygınlaştırıyor.  

Kendine Ait Olanı Geri Almanın Mücadelesi Xwebûn Gerçekliği

Xwebûn olarak tanımlanan oluş biçimi bir akıştır, kendi gibi olma mücadelesinin yarattığı devrimci bir öznelliktir. Varoluşun bütün gözeneklerine kadar sızmış bir politik mücadele zemininde ‘Kendinde Kürt iken Kendisi İçin Kürt’ olmanın oluş biçimidir. Faşizme ve sömürgeciliğe karşı verilmiş hiçbir özgürlük mücadelesi karşı iktidarını inşa etmeden büyüyememiştir. Kürdistan gerçekliğinde hafızalar arası savaş dâhil olmak bütün mücadele alanlarında sömürgeciliğe karşı oluşan her karşı iktidar alanı, özgürleşme ihtimalinin bir ön koşuluna dönüşmüştür.  Çünkü yüzyıllardır Kürtlerin tepesinde sallandırılan Fars, Arap ve Türk kılıcı, ırkçı bir biyoiktidar ile birlikte sadece yaşam formlarını değil bilinç formlarını ve dolayısıyla bütün sembolik alanı yeniden şekillendirmenin savaşını yürütmektedir. Dolayısıyla bir imparatorluk formu olarak tarif edilen küresel emperyalist sistemin yaygınlaştırılmış biyoiktidarına karşı minör olanın ve çokluğun biyopolitik direnişine küresel düzeyde bu gün öncülük edenler bu gün Kürtlerdir.

Faşizmin tahkimatçı yapılanmasına karşı isyanı örgütleyen kimlik ve devrimci hafıza sadece kurtuluşa indirgendiğinde söz konusu verili kimlik adeta bir yıkım makinasına dönüşür. Özgürlük Hareketi kimliği, isyanı örgütleyen bir pozisyondan çıkararak aynı zamanda özgürleşmenin silahına dönüştürmüştür. Mağduriyete ve çekilen acılara saplanan melankolik bir hafızanın yerine oluşu, akışı ve çokluğu esas alan bir paradigmatik çerçeve oluşturmuştur. Demokratik Modernite tezi hafızayı kurucu siyasetin bir direniş motivasyonuna dönüştürürken bu gün süren mücadelenin içine çekerek söz konusu kurucu özneyi ortak varoluşun ve ortak zenginliğin yanı başında örgütlemektedir. Bazîd’te Ehmedê Xanî heykelini dikerken Amed’te Aram Tigran adına konservatuar açarak Kurdistan’ın baştan sona Kürtlükten ibaret yekpare bir ülke olmadığını ve Kurdistan’ın tarihselliğindeki çokluğu açık biçimde savunmuştur. Özgürlük Hareketi, ulusal kurtuluş mücadeleleri tarihinde ulusu belli bir kan ve akrabalık bağı üzerinden değil çokluk ve devrimci ittifaklar üzerinden tanımlayıp bunu etik/politik bir toplumsallığa evirmenin mücadelesini veren özgün bir karakter sergilemektedir. Mücadele, hafızasını ve bütün sembolik alanları böylesi bir semiyotik ilişki ağı üzerinden devrimcioluşa, kadınoluşa ve kürtoluşa doğru evirmiştir.

Harita ve resmi tutanaklar üzerinden tarihten düşürülmeye çalışılan Kürt ve Kürdistan gerçekliği, 1990’ların başından itibaren Kürt Direnişinin kitleselleşmesiyle bambaşka bir mecraya akmıştır. Anti kolonyalist mücadelede devrimci özne ilk önce resmiyetin haritalarını duvardan indirip asli haritasını duvara asar, el konulmuş, unutturulmuş ve üzeri silinmiş bir tarihselliği yeniden talep eder. 1990 sonrası kültür ve sanat alanındaki üretim, mücadeleyle paralel biçimde büyüyüp genişlerken 1999’dan itibaren ortaya çıkan yerel yönetim pratiği yaklaşık 16 yıllık sürecinde devletin bütün zor aygıtlarına rağmen özellikle sosyal ve kültürel alanda çok ciddi bir hafıza yaratmıştır.

Kültür/sanat festivallerinden dil ve sanat kurslarına, anma mekânlarından anıtlara kadar geniş bir kurumsallaşma ağı kuran yerel yönetimler, cadde ve sokak isimleri dâhil birçok kamusal alanı belli bir öze dönüş motivasyonuyla yeniden inşa etmiştir. Aynı şekilde ulusal renklerin, imgelerin ve mekan isimlerinin yeniden bugüne dahil edilip yaygınlaştırılmasından Newroz alanlarının birer hafızayı yenileme ve politik/kültürel taleplerin beyanat alanlarına dönüştürülmesi yine aynı süreçte gerçekleşmiştir. 

Yerelden başlatılan hatta minör alanların bile demokratikleştirilmesini esas alan kadın özgürlükçü ve ekolojik bir perspektifi esas alan bu pratikler geniş bir topografyaya yayılmışken özellikle 2015 yılından itibaren devreye konulan savaş ve tasfiye konsepti ile tam bir karşı saldırı hamlesiyle kısmen de olsa geriletilmiştir. Kurdistan’da yüzlerce yıla yayılmış bir asimilasyon ve tasfiyecilik süreci yeni bir aşamaya evriltilerek fetih, talan ve rant üçlüsünün en kullanışlı meşruluk alanı olan Türk İslamcılığı, yolsuzluğun, hırsızlığın ve sermaye değişim rejiminin üstünü kapatan bir perdeleme olarak devreye konmuştur. Bu uygulamanın en bariz örneği olan Kayyum Rejimi, Kürde ait olan ne varsa ki buna sembolik alanın tümü dâhildir yeni bir sömürgeci mühendislik tekniğiyle kapsamlı bir saldırı altına almıştır.

Belediyeler bünyesinde oluşturulan sosyal ve kültürel birimler kapatılıp yerine rant ve asimilasyon kurumları ikame edilirken çok dilli tabelalar indirilmiş, Kürtlerin tarihsel ve kültürel değerlerini yansıtan ne kadar park, mahalle, anıt ve sokak ismi varsa Türkçü ve ırkçı saiklerle yeniden isimlendirilmiştir. Özellikle Kürtlerin politik ve kültürel hafızasına dönük bu saldırılar yekpare bir Türklük ütopyasının güncellenmiş ittihatçı bir formu olarak işletilmektedir.

Gerilla mezarlıklarına karşı girişilen yıkım vahşetinin kökeninde ulus devletin yerin üstünü yekpare bir ulusla donatırken yerin altına da milli egemenlik arzusuyla müdahale ederek Kürtlerin direniş hafızasını tarihten ve coğrafyadan tamamıyla silme arzusu yatar. Bunu yaparak düşmanı hem biyolojik hem de sembolik uzamdan tamamıyla tasfiye etmek istemiştir.

Bir Kürt gazetecinin Colemêrg’te direnen insanlarla ilgili yazdığı bir tweetin altına doluşan dijital faşistlerin lümpence bir aşağılamayla ‘Colemêrg neresi?’ diye yorum yazmalarının kendi devletlerinin politik/kültürel tedrisatıyla doğrudan bağlantılıdır. Beyaz sömürge bireyinin standart beden imgeleri olan jest, amblem, tanım ve semboller kendine ait değildir; tüm bu imgeler, sömürgeleştirilen dünyanın alt bir değer üzerinden tanımlanmasından türetilmiş soyut, doğada karşılığı olmayan, spekülatif ve kurgusal olan alana aittir.  Fakat olayın asıl tehlikeli boyutu devletin sembolik şiddetinin Deleuze’in deyimiyle toplumsal rızaya da nakşedilmiş olmasıdır. Bu gün Türkiye’deki sivil faşist kitleler tıpkı Birinci Dünya Savaşındaki Avrupa gibi siperlerden tevarüs eden bir kör şiddeti kanıksamışlardır. Akıl dışı bir intikam hırsı ve banallığın eşlik ettiği bir şiddet arzusu olağanlaştırılmıştır. Çünkü faşizm eksiklik ve kendine yetmezlik travmasından türemiş bir insani sapma olduğu için bu eksikliğe bir seyirci olarak değil bizzat öznenin kendisi olarak davranmayı ve sürekli bir teyakkuz halinde olmayı gerektirir. Dolayısıyla Yüce Türklük dünyasının tam ortasında kapanmayan bir gedik ya da kara bir leke olarak duran Kürtlük, yekpare bir ulus devletin uyumunu, ahengini ve simetrisini bozar. Bu bozukluk ancak güçlü bir fetih, aşağılama ve işgal gösterisi ile kurtulabilecekleri bir baş belasıdır!

Tüm bu saldırı ve kuşatmanın içinde bile hafıza, bu günün kulağına durmadan fısıldayarak bir işaret levhası ve geçmişten gelen bir bilge gibi yola kılavuzluk etmeye devam etmektedir. Hem oluş halinde olana; hem de tarihin bir yerine sabitlenmiş olanlara… Kürt halkının kendine ait olanı ısrarla istemesini ‘kültürel tutuculuk’ ya da Kemalist bir bilinçaltından çıktığı bariz olan ‘kültürcülük’ ile suçlamak faturayı egemene değil ezilene kesmenin konformizmi ve korkaklığıdır. Dağlarımızın, tepelerimizin, nehirlerimizin, şehirlerimizin ve çocuklarımızın isimlerini ait olmadıkları bir gramer ve dil silsilesi üzerinden tanımlayan her saldırı Kurdistan’ın bedenine yönelmiş bir saldırıdır. Kıyıdan bağırarak, kendini mücadelenin ve oluşun dışında konumlandırarak bize ait olan bir kültürel birikimi talep etmenin otooryantalizmine ve beyhudeliğine karşı kültürü yaratan asli şeyin mücadele ve özsavunma olduğu gerçeğini tarih bize şaşmaz bir ders olarak öğretmiştir. Dil ve hafıza dahil bütün sembolik alanlarımız şu anın içinde oluşun, değişimin ve devrimin içinde saf tutanların silahı olmaya devam etmektedir. Çünkü M. Kundera’nın muhteşem belirlemesiyle ‘Devrim, aynı zamanda hafızanın unutuşa karşı direnişidir.’

Ada’dan takımadalara... Bir aşk ve direniş öyküsü & Derwêş û Edûlê

 

 

‘Delalê malê bi tena serê xwe li hember hezar û heftsed

siwarê Gêsan û Tirkan, ketiye nav şer û cenga giran e...’

 

Direnen halkların belleğinde her mitik kahramanlık öyküsü, bugün çöle dönüşmüş hakikatin ve donmuş bilincin içinde ucu geçmişe, bugüne ve yarına uzanabilen bir ada işlevi görür. Bu ada/lar, arşiv fetişistlerine, nostaljik bir saplantıyla sürekli ‘şimdi’yi ıskalayıp geçmişe asılı kalanların sinizmine bol miktarda malzeme taşırken direnen özneye bir kuruculuk rolü biçer. Kahramanlığı ve aşkı eski çağlara özgü iki otantik imge olarak kurgulayan batılı dogmacılığa karşı direnenin belleğinde o adanın içinde yaşanan hikâye taptazedir; bugüne doğru bükülerek gelmiş ve kendini şimdiye ait kılmıştır. O ada/ların toplamı bir takımadaya dönüşmüş ve adaların her biri köklerini bu güne doğru uzatıp var olan direnişin ve oluşun içine dâhil olmuşlardır.

 

Aşka, devrime, oluşa ve yola önderlik edenlere önder denilmesinin nedeni zamana ve mekâna müdahale edip şimdiyi yeniden yapılandırmalarından başka ne olabilir ki?

 

Derwêşê Evdî hikayesinde olduğu gibi bu mitik ada/lar direnenlerin belleğinde bir metafor değil bir düşünsel uzam, maddi ve topolojik bir unsurdur. Son yüzyılın düşünceyi kapatan ve düşünceye kendini kapatan karakterine karşı ada imgesinden bir takımada imgesine doğru bir akış, ancak devrimci bir direniş haritasında anlam kazanabilmiştir. Ki Kurdistan’ın direnen kalbi, Derwêşê Evdî ve Edûlê’nin yarattığı adayı çakıştırarak, birleştirerek, toplayarak ve tamamlayarak yüzlerce direniş öyküsünden oluşan bir takımadaya dönüşmüştür bugün. Adada onlarca yıldır tecritlerde tutulan ve köklerini dünyanın bütün direnenlerine doğru uzatmış devrimci dervişlerle uygun adım ve yan yana yürüyen binlerce yoldaş ile birlikte…

 

Derwêşê Evdî için Edûle’nin aşkından deliye dönmüş bir divane, 1700 savaşçıya karşı 12 yoldaşıyla karşı koymuş iflah olmaz bir maceraperest ya da Girê Edşanê’den Şengal’e kadar uzanan o geniş topografyanın Mecnun’u demek bir bütün olarak hikâyeyi asli köklerinden koparmaktır. Oysa Derwêş, Ahura Mazda’nın ve kadim Kürtlüğün amansız direnişçilerinden ve Semitik istilacılığına-asimilasyonuna karşı Şengal dağlarından tek kişilik bir ordu gibi Musul Ovası’na inip Arap Ordularını darmadağın eden Aryenik bir gerilladır. Yenileceğini bile bile W. Benjamin’in deyimiyle geçmiş gelecek ve şimdide savaşan, kurtarıcı olarak değil şimdinin yapılanması için fikriyat inşa eden bir savaşçıdır. Hz. Ali’ye ‘yüz adamla koca orduya karşı ne yapabilirsin? diye sorduklarında ‘sizin gördüğünüz bu yüz kişinin içinde katledilen ve ihanete uğrayan binlerce mazlumdan oluşmuş bir ordu var’ diye cevap verdiği rivayet edilir. Aşka, devrime, oluşa ve yola önderlik edenlere önder denilmesinin nedeni zamana ve mekâna müdahale edip şimdiyi yeniden yapılandırmalarından başka ne olabilir ki?

 

‘Bedeninde açılmış bu amansız yaralar bir halkın binlerce yıllık yaralarıdır. Keşke tam da şimdi beyaz bir atın üstünde Şengal’den o ovaya inebilseydim; seni Musul Ovasından geçirip Kurdistan Dağlarına götürebilseydim. Seni oradaki binlerce Derwêş ve Edûlê’ye tek tek tanıtsaydım. Yine de sakın unutma; ölüm nereden ve nasıl gelirse gelsin bütün zamanlarda tek bir hakikatimiz var olacaktır: Özgür bir Kürtlük!’

 

Derwêş’ten birkaç yüz yıl sonra ise Derwêş’in at koşturduğu Harran Ovasında bir fikriyatın, bir ülkenin ve bir halk gerçekliğinin savaşını yürütecek yüzlerce talebe Derwêş ile omuz omuza işgalcilere ve onların işbirlikçilerine karşı Orta Doğu tarihinin en uzun soluklu savaşını başlatacaklardı. Derwêş ise bütün adanmışlığı ve kahramanlığı ile tereddütsüz bir biçimde aynı savaş meydanına atını sürecek ve dört parçada savaşanlarla omuz omuza cenge girecekti. Bir yurt özlemiyle yola çıkan ve savaşa savaşa zamanın ve mekânın ötesinde kılıç kuşananlara ‘Qey tu Derwêşê Evdî yî?’ diye hitap edecekti sömürgeci sopasından omurgası bükülenler! Birkaç yıl sonra onların her biri birer ölümsüz ölüye dönüşürken ve düştükleri yerde doğan çocuklara ‘Pakrewan’ ismi verilirken bir oluşun, bir akışın ve devrimin ayak sesleri yankılanacaktı Uruk ülkesinden Şengal Dağı’na kadar…

 

Edûlê, İştar’ın Gilgamêş’in zoruyla Enkidu’ya gönderdiği rahibe gibi diplomatik bir hamlenin nesnesi değil, büyük bir aşkın bizzat öznesi ve Derwêş’in bile tahmin edemeyeceği kadar Derwêş’in adanmış bir yoldaşıdır.

 

Derwêş’in girdiği son savaş, Çiyayî (Dağlı) ile Deştî’lerin (Ovalı) Sümerlerden beri süren amansız savaşlarından ne ilki ne de sonuncusudur. Üstelik tarih şimdidir ve şimdinin tarihi henüz yazılmamıştır! Kurdistan direniş tarihinde dağlılaşmış ovalılar hakikati vardır bir de; dağın fikriyatını ovaya indirmiş, ovanın çölünü dağların vahasına çekenlerdir bunlar. Bugün bile süren savaşın bir tarafında göçebe bir savaş makinası gibi her yeri bir direniş alanına çeviren zapt edilemez bir görünmezler ordusu, diğer tarafında ise bastığı her karış toprağı çöle çeviren devletli bir uygarlığın lejyonerler ordusu vardır!

 

Derwêş atının terkisinde Kawa’nın çekicini taşıyan ve bütün zamanlarda savaşan amansız bir süvari ve modern Sptartaküs’lerin yoldaşıdır. Edûlê feodal bir kuşatmanın altında bile kendine ait olanı büyük bir onur ve cesaretle sahiplenen bir aşk militanıdır. Kendine asla mal etmez, kendine saklamaz, sadece kendine ait olanın peşindedir. Edûlê’nin koşulsuz bağlanması ve Derwêş’in kahramanlığı Osmanlı sarayında her türlü komplo ve kurnazlığı hatmetmiş bir feodal bey için inanılmaz bir fırsata dönüşür. Buna rağmen Edûlê, İştar’ın Gilgamêş’in zoruyla Enkidu’ya gönderdiği rahibe gibi diplomatik bir hamlenin nesnesi değil, büyük bir aşkın bizzat öznesi ve Derwêş’in bile tahmin edemeyeceği kadar Derwêş’in adanmış bir yoldaşıdır.

 

Derwêş, ağır yaralarıyla sırtını Girê Edşanê’ye dayadığında bakışları Edûlê’nin geleceği güzergâh olan Qereçdax’a asılı kalmıştı. O bakışlar bugün, Levinas’ın deyimiyle bütün ölülerimizin gözlerimizin içine bakarken gözlerimizin çok üstünde bir yere baktıkları gibi bugüne bakmaktadır.

 

Egemenlerin bitmeyen ayak oyunları bu kez Derwêş’in bir yoldaşını yüzyıllar sonra Roma’da kuşatır. Derwêş’in savaştığı topraklarda yeşermiş bu bilge militan, Derwêş ile Edûlê hikâyesini bir dengbêjden dinlediğinde ağır bir hüzünle Girê Edşanê’nin bir oyuğunda şöyle fısıldar kulağına Derwêş’in: ‘Bedeninde açılmış bu amansız yaralar bir halkın binlerce yıllık yaralarıdır. Keşke tam da şimdi beyaz bir atın üstünde Şengal’den o ovaya inebilseydim; seni Musul Ovasından geçirip Kurdistan Dağlarına götürebilseydim. Seni oradaki binlerce Derwêş ve Edûlê’ye tek tek tanıtsaydım. Yine de sakın unutma; ölüm nereden ve nasıl gelirse gelsin bütün zamanlarda tek bir hakikatimiz var olacaktır: Özgür bir Kürtlük!’

 

Bu fısıldayışın üzerinden on beş yıl geçmeden ada, yeni adalara eklenir, takımadalar yeniden çoğalmaya başlar. Çölden gelen, çöl kadar donuk, kapkara dilleri ve namlularının ucunda fetih, talan ve katliam ayetleri taşıyan ordular, Şengal’de Derwêş’in kavmini yetmiş dördüncü kez kıyımdan geçirirler. Binlerce yıldır o topraklara çoraklıktan ve bereketsizlikten başka bir şey taşımayan kapkara ordulara karşı direnişin savaşı tekerrür eder ve Êzdîxan’ı ölümüne koruyan on iki savaşçı Laleş halkını bu vahşet ordusunun elinden kurtarıp yeniden dağlara çeker. Derwêş ve Geverli Egît’in yolu kesişmiştir bu kez Şengal’de. Hilebazlık ve komploya karşı verilmiş bir sözü kurala bağlama ve yüksek bir erdeme öncülük etmeleriyle ikisi de aynı savaş meydanında birlikte savaşarak bir halkın kolektif belleğinde ölümsüzleşirler. Sevdikleri insanların mezar taşlarına saç örüklerini takan Êzidî kadınlar bu kez astıkları örüğün hemen yanına kıpkızıl yıldızları da nakşetmeye başlamışlardır. O yıldızların her birinde Derwêş ve Edûlê’nin birer yoldaşının gülümseyen sureti ihanete, komploya ve her türlü düşmüşlüğe karşı onurun ve sonsuz bir oluşun yıldızları gibi parıldamaktadır.

 

 

Derwêş, ağır yaralarıyla sırtını Girê Edşanê’ye dayadığında bakışları Edûlê’nin geleceği güzergâh olan Qereçdax’a asılı kalmıştı. O bakışlar bugün, Levinas’ın deyimiyle bütün ölülerimizin gözlerimizin içine bakarken gözlerimizin çok üstünde bir yere baktıkları gibi bugüne bakmaktadır. Çünkü bazı insanların ölümü, ölümün ötesine geçer, toplumsal bir fikriyatın ve kurtuluş olanağının zaferine göz kırpar; bu güne doğru gelir ve bize durmaksızın bir şeyler anlatır… Bizim her birimizin öfkesini ve umudunu bu denli bileyen şeylerin başında her birimizin yüreğinin zihninde yaşayan ölülerimizin son bakışları gelmektedir. Onun içindir ki Derwêş’in son bakışı bu gün Şengal, Miştenûr ve Çiyayê Kurmênç hattında direnişi mayalarken Edûlê’nin Derwêş’in yoluna kilitlenmiş bakışları ise Laleş’te Şêx Adî’nin torunlarına aşktan direnişe, direnişten aşka doğru akan bir nehrin yönünü göstermektedir…

 

 

Çizimler: Ercan Altuntaş

Hafızaların Savaşı Ve Cîlo'nun Ardı

 

Neo-kolonyalist karnavallarda şal û şepiklerini giyip ‘Kela Dimdimê çi xweş kel e’ eşliğinde halaya duran, hafızasızlığın, köksüzlüğün ve omurgasızlığın bütün tuzaklarına gelmiş Kürt’e gerçeğin yanlış temsili olan figüran rolü biçiliyor.

“Devrim, hafızanın unutuşa karşı direnişidir…”

                                                    Milan Kundera 

 

Avcının avına yönelirken hedef aldığı ilk yer, en kırılgan ve en hayati yeri olan nefes borusudur.  Kürtlerin tarihleri boyunca her amansız akında soluğu aldığı dağ da Kürdistan’ın soluk borusu gibidir. Düşmanları, bu direngen kavmin ancak en dağlı yerinden boğazlanarak düşürülebileceğini çok iyi bilir. Fakat avcı şunu da hesaba katmalıdır: O dağlar kolay diş geçirilebilen yumuşak bir gerdan ile karıştırılmamalıdır; o derin vadilerde yığınlar halinde diş kırıkları buna en büyük şahit… Bugün Koçgirî ‘fatihi’ Halil Rıfat Paşa’nın “Gidemediğin yer senin değildir” sözü yeni kolonyalist kuşatmanın hücum borusu gibi Kürdistan’ın erişilmez dağlarının doruklarında ötse de Seydayê Tîrêj’in ‘Meydan e ji bo hirç û çeqel gur zûr e zûr e’ itirazına sürekli takılacaktır.

Anlam, imge, hafıza ve değerlerin savaşında yüzyıllardır değişmeyen bir kuralı Benjamin şöyle özetler: Devrimcilerin görevi sadece geleceği kurmak değil; aynı zamanda geçmişi düşmanının elinden kurtarmaktır. O yüzden derler ki ardı olmayanın derdi çok olur…

Kurulduğu andan itibaren yol, köprü, okul, kışla ve cezaevleriyle Kürt’ü ‘muasır medeniyet’ düzeyine doğru baskılayan devlet, ikinci ittihatçılık dönemiyle birlikte tüm bunlara tanrının gözü gibi her yeri görebilen gözetleme kuleleri, kalekollar ve işgalin kutlandığı grotesk karnavallarını da ekledi. Kürtlerin kolektif hafızasında ‘paşil/paxil’ denilen ve yüzlerce direniş destanının nakış nakış işlendiği o dağlarda valili, kaymakamlı ve kayyumlu sömürge karnavalları eko-kırım eşliğinde tepemize çöküyor. Bu neo-kolonyalist karnavallarda şal û şepiklerini giyip ‘Kela Dimdimê çi xweş kel e’ eşliğinde halaya duran, hafızasızlığın, köksüzlüğün ve omurgasızlığın bütün tuzaklarına gelmiş Kürt’e de gerçeğin yanlış temsili olan figüran rolü biçiliyor. “Sizin yıllardır sarı mekapları bağlayıp gerilla halayına durduğunuz 3 bin 400 rakımlık bu yerde ben harmandalını oynatır, bütün ulu Türklüğümle ve sizden çaldığım ama artık benim olan türkümle makaramı sarı da bağlarım; kızı söyletir gelini de ağlatırım” diyor, küfürlü bir serenat gibi…

Dağı teşhir etmek, onu görünür kılmak, yüzlerce asker eşliğinde helikopterle inip orada çay içmek, “Bakın sorunu çözdüm; hatta o kadar çözdüm ki sorunun ana kaynağına inip çay içiyorum!” demenin bir sonrası “Halk burada deliler gibi eğleniyor” ilanıdır. Kürdistan’da imge ve anlam savaşına mekansal olarak dağlar da eklenmiştir artık.

Fakat meseleyi kayyum uygulamaları bağlamına sıkıştırmak bu yeni kolonyalist kuşatmayı tamamıyla görünmez kılıyor. Neredeyse her Kürt’ün anlam ve duygu dünyasında ‘kelha berxwedanê’ diye imlenen Amed’i bütün tarihsel, kültürel ve politik gerçekliğinden koparıp ‘karpuza ve yoğurda’ indirgeyip tarihin en berbat heykellerini kentin ortasına yerleştirmenin nasıl bir işgale denk geldiğini düşünmemiz gerekiyor. Daha önce kendini kolay kolay göstermeyen bu derin imgeler özellikle 2015 sonrası açıkça meydan okunan pornografik bir sembol işgaline dönüştü.

Geçmişi düşmanın elinden kurtarmak

Bir direniş ülkesini milim milim haritalandırmak, ona abartılı estetik değerler yüklemek ve onu turistik bir mekâna dönüştürmek sömürgeleştirilmiş bireyde şöyle bir patolojiyi sürekli besler: Sizin terör ve şiddetle kodladığınız bu dağların aslında Alp Dağları’ndan bir farkı yok. Sosyal medyada “İsviçre olsa beğenirdiniz ama burası Geliyê Godernê” çırpınışı da bu korkunç kompleksin dışavurumudur. “Bizim de çok güzel bir ülkemiz var; ne biz ne de ülkemiz size anlatıldığı gibi değiliz; buyurun gelin ve görün” davetkârlığı sömürge bireyinin ruhuna enjekte edilmiş sayısız zehirden alır gıdasını…  

Bu kırımın adına sevimlilik efekti yapıştırılarak icat edilen ‘terörden arındırılmış bölgelerde dağ turizmi’ ifadesini ‘müjdeler’ takip ediyor: Müjde Gabar’da petrol bulduk! Bu, siyasi anlamın ticari anlama tahvil edilmesi; anlamın işgale uğramasıdır. Cîlo’dan Nebirnav yaylasına kadar olan alanda “Milyonlarca dolar değeri olan çinko ve bakır yatağı bulduk” diye Hakkâri’ye saadet ve para getirme vaatleri verip, karşılığında bir ülkeyi bütün doğasıyla talan etme yine aynı işgalin başka bir örtülü göstergesidir. 

 Dağı teşhir etmek, onu görünür kılmak, yüzlerce asker eşliğinde helikopterle inip orada çay içmek, “Bakın sorunu çözdüm; hatta o kadar çözdüm ki sorunun ana kaynağına inip çay içiyorum!” demenin bir sonrası “Halk burada deliler gibi eğleniyor” ilanıdır. Kürdistan’da imge ve anlam savaşına mekansal olarak dağlar da eklenmiştir artık. Cîlo’da festivalin düzenlendiği alanın arkasında Meskan Dağları uzanır ve o dağın kalbinde maden ocakları harıl harıl çalışmaktadır! Muktedir dağın bir yüzünde turizm festivalleri düzenleyerek örtüsünü kaldırırken öbür yüzünde içini parçalaya parçalaya madenler çıkarır. Dağların içini çekip alarak yöre esnafına büyük müjdeyi sunar: Yeni gelir kapınız hazır beyler! 

Anlam, imge, hafıza ve değerlerin savaşında yüzyıllardır değişmeyen bir kuralı Benjamin ise şöyle özetler: Devrimcilerin görevi sadece geleceği kurmak değil; aynı zamanda geçmişi düşmanının elinden kurtarmaktır. O yüzden derler ki ardı olmayanın derdi çok olur…

Direnişin Kutup Yıldızları: Colemêrg Gençliği

Bipirse ji Îskenderê Mezin! 

Ew ê bêje te çend dijware tîra min…

Goran Haco

Colemêrg’in etrafına dikkatlice baktığınızda, Hekarî savaşçılarının savaşa gitmeden önce çektikleri Şêxanî halayındaki dizilişleri gibi yan yana gelmiş heybetli dağ silsilelerini görürsünüz. Halaya duran o dağlar bir çember çizer ve çemberin hemen etrafında başka bir halay dönmeye başlar. O dağların dizilişi, sarmal biçimde sonsuza dönen bir semah misali koca bir direniş tarihinin halkaları gibi birbirine geçer. En öndeki çemberde halay başı hep Sümbül’dür. Çünkü şehrin gözünün içine yirmi dört saat aralıksız bakan ve halayı hem yanlamasına hem de dış halkalara doğru genişleten en çok odur. Sağına Cîlo ve Sat’ı, soluna Mêskan ve Kato’yu almıştır. Tam karşılarında Çiyareşk’ten başlayıp Kelareş ve Metîna’ya kadar uzanan başka bir halay kolu uzanır. Gever’in yanı başından Şemzînan’a kadar uzanan dağ halayının ortalarında Güney ve Kuzey’i ayıran dağın isminin Govend olması ayrı bir güzellik katar o halaya. Binlerce yıldır dört bir tarafında halay çeken o heybetli dağların varlığı Colemêrg insanında farklı bir özgüven, bir direniş ruhu ve aynı zamanda bir dağlı zarafet ve nezaket yaratmıştır. Üstelik nezaketin zayıflığa yorumlandığı bu lanetli zamanlara rağmen…

Kürdistan halklarının yaşadığı sayısız akın, işgal ve katliam girişimlerinde doğal bir kale görevi gören Colemêrg’in son mitinglerden birinde açtığı ‘Müthiş Kazandığımızı Göreceksiniz!’ pankartının hikâyesi Hakkâri Kürtlerinin Büyük İskender ve Timurlenk karşısında sergiledikleri müthiş direnişe kadar uzanır. Hakkâri’nin bir bütün olarak bugün temsil ettiği kültürel ve tarihsel gelenek Kürtlüğün en özgün formlarından biri olmaya devam etmektedir. Buna karşı özellikle 1970’lerin başından itibaren devlet, Kürtlük dünyasında özgün bir kavşak, dağlardan oluşan bir ada ve dağlardan teşkil olmuş bir vaha gibi duran Hakkâri’yi her yönüyle parçalayıp eritmek için her türlü sömürgecilik tekniğini denemektedir. Colemêrg şehrini memurlaştırma yoluyla sisteme bağlamak, haritanın batısından gelen pırıl pırıl memurlar üzerinden beyaz Türk hayranı bir gençlik oluşturmak, aşiretlerden ve feodal kliklerden işbirlikçi bir sınıf yaratmak ve tüm bu eğilimleri Kürt direnişinin kalbine paslı bir hançer gibi saplamak için olağanüstü bir çaba harcamaktadır. Nitekim 31 Mart Yerel Seçimleri’nde devletin bütün kurumları ve kaynaklarıyla Colemêrg’e yüklenip düşürmeye çalışması, Colemêrg’e biçilen tarihsel rolün devlet nezdinde ne kadar hayati olduğunu bir kez daha ortaya çıkarmıştır.

Colemêrg’in yaslandığı tarihsel gelenek Şêx Ubeydullah’ın, Pertev Beg’in, Seyîd Abdulkadir’in, Ehmedê Xanî’nin, Mar Şimon’un, Şêx Adî’nin ve Elî Herîrî’nin mirasıdır. Bütün Kurdistan direniş tarihi gibi bugün de bir tarafında bu halkın onurlu evlatlarının direngenliği, öbür tarafında teslim olmuşların utancı aynı hikâyenin içinde akıp durmaktadır. Cüneyt Zapsu’dan Yılmaz Erdoğan’a, oradan Muhsin Kızılkaya’ya uzanan bir silsile, devletin ‘Makul Kürt’ kategorisinin Hakkâri temsilleri olarak parlatılırken ‘bu şehri asla bu halkın düşmanlarına teslim etmeyeceğiz’ diyerek sokak sokak, ev ev çalışma yürütüp her türlü bedeli göze alan bir gençlik gerçekliği direnişin adeta kutup yıldızı gibi o dağların alnında çakmak çakmak parlamaktadır!

Colemêrg’in kültürel dokusunun ve seküler karakterinin kadim bir Kürtlük üzerinden kendini inşa etmiş olması Kürt Direnişi için güçlü bir mücadele zemini yaratırken, aşiretsel yapıların toplumsal güç ilişkilerinden politik tercihlere kadar yaşamın birçok alanını hala belirliyor olması ulusallaşma ve dolayısıyla mücadele birliğini büyük oranda geriye çekmektedir.

Belli iktidar ve güç ilişkilerine yaslanmış, ihale, kadro ve rüşvet çarkı üzerinden teslim alınmaya çalışılan bir kısım aşiret ve aile büyüklerine resti çeken yine kendi çocukları, yeğenleri ve akrabaları olmuştur. ‘Bizler gençlik olarak kendi ulusal irademizin dışında hiçbir gücü irade ve temsil olarak kabul etmiyoruz’ şeklinde bildirgeler yayınlayan Colemêrg gençliği ‘Xwebûn’ hakikatine büyük bir selam çakmış ve halkın iradesini küçük hesaplara kurban eden büyüklerine büyük bir ahlaki ve tarihsel ders vermiştir!

Colemêrg’i yeniden inşa edeceğiz diyenler ile Sur’u Toledo yapacağız diyenlerin vaatleri aynı tarihin iki ayrı boş göstereni olarak hafızalarımıza kazınırken gençlik, Colemêrg’in acilen inşa etmesi gereken şeyin aslında kendi tarihsel misyonuna ve yaslandığı direniş geleneğine geri dönmesi olduğunu yüksek perdeden haykırmıştır. Seçim çalışmaları boyunca devasa bir devlet aygıtı ve onların yerel işbirlikçileri ile mücadele eden gençliğin bir sözü vardı: “Colemêrg düşerse hiçbirimiz burada yaşamayacağız ve buraları terk edeceğiz!” O gençlerle yan yana yürüyen anneler “Bu gelenek sizden öncekilerin bize emanetidir ve hiçbiriniz hiçbir yere gitmeyeceksiniz” deyip onların yönünü tekrar umuda, zafere ve direnişe çevirdiler. O gençler, gözlerini halaya durmuş o dağlara her çevirdiklerinde ‘Ne Mutlu Türküm Diyene’ yazısını değil; Nietzsche’nin söylediği ‘Dağlarda yaşayanların içinde kimsenin göremeyeceği kadar büyük dağlar vardır’ sözünü gördüler.

Colemêrg’te yaşanan son altı aylık süreç, bir seçim çalışması değil bir teslim alma, diz çöktürme ve tarihsel bir öznelliği tamamıyla hafızalardan silerek Colemêrg isminden mêrg’i (vaha,mera) çıkarıp bu kadim halkı kupkuru bir Col’e (Çöl) mahkum etmekti. Ama unuttukları bir şey vardı: Ahmed Arif’in deyimiyle o dağlar kolay kolay faka basmamıştı ve gözlerini bir an olsun o dağlardan almayan binlerce genç, muazzam bir ödev ve sorumluluk duygusuyla antikolonyal direniş külliyatına yeni bir ‘Xwebûn’ öyküsü taşımaya yeminler etmişlerdi! Birbiriyle yüzlerce yıldır amansız bir savaşa tutuşmuş olan iki ayrı tarihsel ve ideolojik hattan ihaleye ve rüşvete pusu atanın yenilgisini ve barikatın ardında duranın zaferini bir kez daha yazdılar. Bir tarafında geleneğin yaratıcısı olan çocukların anneleri ve o çocukların genç yoldaşları, öbür tarafında devletin bütün aygıtlarıyla yan yana yürüyen ve paşverû olmaya razı gelmişlerin arasındaki mücadeleden galip çıkanlar ‘Sonuç ne olursa olsun son muhteşem olacak’ diyenlerin genç ardılları olmuştur.

Her türlü saldırı ve ablukaya rağmen bir milim geri adım atmayan bembeyaz yüzlü ve kalbimizin en temiz yerinde yürüyen o genç yoldaşlar ve o anneler bu halkın da bu hikâyenin de asli kahramanlarıdır. Colemêrg gençliği ve her biri bir ülke eden o anneler güleç yüzleriyle her gün o dağlara bakıp şu mesajı bütün Kürdistan’a haykırmaya devam ediyor: “Adımızın Yusuf olduğunu duyan sakın bize kuyu kazmaya kalkışmasın. İnanmıyorsanız sizden öncekilere sorun!”